ساعت ۸ صبح روز چهارشنبه، ۱۵ آذر ۱۳۹۱، یک کلاس درس مدرسه ابتدایی در روستای شین آباد از توابع شهرستان پیرانشهر، در استان آذربایجان غربی، دچار آتش سوزی شد و از ۳۷ نفر دانش آموزِ کلاس، ۲۹ نفر دچار سوختگی شدند و متاسفانه، 2 نفر از دانش‌آموزان آسیب‌دیده در این حادثه، پس از چند روز فوت کردند.
چند ماهی از آغاز سال تحصیلی جدید می‌گذرد؛ زمستان فرا رسیده و سرما کم‌کم به اوج خود می‌رسد. اما هنوز کودکان بسیاری در مناطق محروم کشور، در کلاس‌هایی درس می‌خوانند که به امکانات گرمایشی ایمن و استاندارد مجهز نیست. (این مسئله، به‌خصوص در مناطق سردسیر کشور، حائز اهمیت بیشتریست.) کلاس درس روستای شین آباد یکی از همان کلاس‌هایی بود که با بخاری نفتی گرم می‌شد؛ وسیله‌ای که پرخطر و ناایمن است. حادثه آتش سوزی، زمانی روی داد که بخاری نفتی این کلاس آتش گرفت و تلاش سرایدار مدرسه برای خاموش کردن آن ، با استفاده از کپسول آتش‌نشانی، موثر واقع نشد. سرایدار مدرسه وقتی نتوانست آتش را خاموش کند، سعی کرد تا بخاری را بیرون از کلاس ببرد؛ اما بخاری در میانه‌ی راه منفجر شد و آتش به تمام کلاس سرایت کرد.کم نیستند مدارسی در کشور ما که همچون مدرسه شین آباد، در معرض چنین خطراتی قرار دارند… در ادامه پس از نگاهی به بعضی سوانح مشابه پیش آمده، به راهکارهایی برای پیشگیری از وقوع چنین وقایعی اشاره کنیم تا ان شاء الله هریک از ما حرکتی جدی را در جهت بهبود این وضعیت شروع کنیم.
(به مناسبت 15 آذر، سالگرد سانحه‌ی دلخراش آتش‌سوزی در مدرسهی روستای شین‌آبادِ آذربایجان غربی)
ساعت ۸ صبح روز چهارشنبه، ۱۵ آذر ۱۳۹۱، یک کلاس درس مدرسه ابتدایی در روستای شین آباد از توابع شهرستان پیرانشهر، در استان آذربایجان غربی، دچار آتش سوزی شد و از ۳۷ نفر دانش آموزِ کلاس، ۲۹ نفر دچار سوختگی شدند و متاسفانه، 2 نفر از دانش‌آموزان آسیب‌دیده در این حادثه، پس از چند روز فوت کردند.
چند ماهی از آغاز سال تحصیلی جدید می‌گذرد؛ زمستان فرا رسیده و سرما کم‌کم به اوج خود می‌رسد. اما هنوز کودکان بسیاری در مناطق محروم کشور، در کلاس‌هایی درس می‌خوانند که به امکانات گرمایشی ایمن و استاندارد مجهز نیست.[1] (این مسئله، به‌خصوص در مناطق سردسیر کشور، حائز اهمیت بیشتریست.) کلاس درس روستای شین آباد یکی از همان کلاس‌هایی بود که با بخاری نفتی گرم می‌شد؛ وسیله‌ای که پرخطر و ناایمن است. حادثه آتش سوزی، زمانی روی داد که بخاری نفتی این کلاس آتش گرفت و تلاش سرایدار مدرسه برای خاموش کردن آن ، با استفاده از کپسول آتش‌نشانی، موثر واقع نشد. سرایدار مدرسه وقتی نتوانست آتش را خاموش کند، سعی کرد تا بخاری را بیرون از کلاس ببرد؛ اما بخاری در میانه‌ی راه منفجر شد و آتش به تمام کلاس سرایت کرد.کم نیستند مدارسی در کشور ما که همچون مدرسه شین آباد، در معرض چنین خطراتی قرار دارند… در ادامه پس از نگاهی به بعضی سوانح مشابه پیش آمده، به راهکارهایی برای پیشگیری از وقوع چنین وقایعی اشاره کنیم تا ان شاء الله هریک از ما حرکتی جدی را در جهت بهبود این وضعیت شروع کنیم.
کلاس‌های درسی که در آتش می‌سوزند… (سوانح آتش‌سوزی در مدارس کشور از 1376 تا پیش از حادثه‌ی شین‌آباد)
بهمن 1376 : آتش سوزی در مدرسه شهرستان شفت، استان گیلان[2]
ساعت 11صبح بود. بر اثر وزش شدید باد، بخاری کلاس دوم آتش گرفت. «بر اثر داد و فریاد بچه ها متوجه موضوع [آتش سوزی در کلاس] شدم. بچه ها را یکی یکی، به همراه معلم دیگری، از کلاس بیرون آوردم؛ در این مدت، آتش تمام کلاس را فراگرفته بود؛ وقتی خواستم بیرون بیایم در بسته شد و به دلیل اینکه درِ کلاس از داخل، دستگیره نداشت، درون کلاس گیر افتادم؛ هر چه سعی کردم نتوانستم بیرون بیایم و زبانه های آتش نیز در حدی بود که تمام بدنم سوخته بود و به دلیل سوختگی و درد زیاد نمی‌توانستم از پنجره کلاس بیرون بیایم…» اینها سخنان حسن امید زاده، یکی از معلم های مدرسه است که متاسفانه پس از تحمل 15 سال درد و رنج ناشی از سوختگی شدید، تیرماه سال 91، در سن 58 سالگی درگذشت.
آبان 1383: آتش سوزی در مدرسه روستای سفیلان، استان چهارمحال بختیاری
صبح یکی از پنجشنبه‌های آبان ماه سال 83، سیزده دانش آموز مدرسهی روستای سفیلان، از توابع لردگانِ استان چهارمحال بختیاری، وارد کلاس شدند. بخاری نفتی تنها منبع گرمایشی کلاس آن‌ها بود. ساعت 10صبح، ناگهان بخاری کلاس آتش گرفت و معلم، هراسان، بخاری را از کلاس به بیرون انداخت؛ بشکه‌های نفت، در راهروی مدرسه، آتش بخاری را شعله ور ساخت، به نحوی که شعله های حریق به داخل کلاس زبانه کشید. در این حادثه، معلم مدرسه جان خود را از دست داد و 13 دانش آموز دچار سوختگی شدند.
پس از این حادثه دردناک، دولت وقت، لایحه‌ای به مجلس هفتم فرستاد که بر اساس آن، می‌بایست چهار میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی، برای نوسازی و تجهیز مدارس برداشت می‌شد و در اختیار سازمان نوسازی و تجهیز مدارس قرار می‌گرفت. تصویب این لایحه در مجلس 2 سال به طول انجامید و سرانجام، در دولت بعدی به تصویب رسید.
آذر 1385: آتش‌سوزی در مدرسه شهید رحیمی، شهرستان درودزن، استان فارس
دانش آموزان کلاس دوم دبستان مدرسه شهید رحیمی، برای گرم کردن خود، تنها یک بخاری علاءالدین داشتند. در روز ۱۴آذر، ناگهان بخاری در میان کلاس سرنگون شد و شعله های آتش از آن زبانه کشید. متاسفانه، در این حادثه، 8 دانش آموز دچار سوختگی‌های شدید از ناحیه‌ی سر و دست شدند. خبرِ در آتش سوختن این 8 دانش آموز، تا 15روز در رسانه‌ها منتشر نشد؛ تا اینکه رییس سازمان بازرسی کل کشور، در جلسه‌‌ای با حضور کارشناسان مسئول واحدهای ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات سازمان آموزش و پرورش استانهای کشور، پرده از ماجرای این آتش سوزی برداشت. این حادثه، درحالی رخ داد که چند روز پیش از آن، در سروستان فارس-به فاصله چندکیلومتری شهرستان درودزن- یکی از کلاس های درس دچار حریق شده بود. هم‌چنین وزیر آموزش و پرورش دولت وقت، 7 آذر 85، یعنی یک هفته پیش از سانحه‌ی درودزن، گفته بود: « اگر حادثهای مانند مدرسه سفیلان، در کشور رخ دهد، استعفا می‌دهم.»
متاسفانه، با وجود اینکه آموزش و پرورش توسط محاکم قضایی مقصر شناخته شد، پرداخت دیه از طرف آموزش و پرورش، به دانش‌آموزان آسیب‌دیده در این سانحه، با پنج سال تاخیر انجام شد! پرداخت دیه می توانست به خانواده های این کودکان، جهت پرداخت هزینه‌های بالای درمان سوختگی، از جمله انجام جراحی‌های پلاستیک و تهیه‌ی دارو، کمک کند.
آبان 89: آتش‌سوزی در خوابـگاه شبانه‌روزی در چاه رحمان، استان سیستان و بلوچستان
ساعت 2نیمه شب، در روستای چاه رحمان نصرت آباد، در خوابگاه شبانه روزی، کابل های پوسیده برق، موجب آتش‌سوزی شدند. این خوابگاه در واقع سالن نسبتاً کوچکی بود که در آن زمان، 67 دانش‌آموز در آن حضور داشتند. در این حادثه، یکی از دانش‌آموزان جان خود را از دست داد و 13 دانش‌آموز دیگر، در اثر استنشاق دود ناشی از آتش‌سوزی، دچار مسمومیت شدند.
آبان 90: آتش سوزی در خوابگاه دبیرستان شبانه روزی وابسته به دانشگاه چابهار، استان سیستان و بلوچستان
این آتش سوزی، در ساعت 6 صبح، به دلیل اتصالی سیم های برق، در خوابگاه دانش آموزان رخ داد و منجر به مرگ چهار دانش‌آموز و سوختگی شدید یک دانش آموز دیگر شد.
درحال حاضر، از 500 هزار کلاس درس در کشور، حدود 30 درصد، یعنی 150 هزار کلاس درس، همچنان از بخاری نفتی استفاده می‌کنند. اگر در هر کلاس درس، به‌طور میانگین، 25 دانش آموز حضور داشته‌باشد، می‌توان گفت، حدود 3 میلیون و 750 هزار دانش آموز در کلاس هایی که دارای بخاری های خطرساز هستند، تحصیل می کنند.بنا به برآوردهای انجام شده، برای جمع آوری بخاری‌های نفتی و استانداردسازی تجهیزات گرمایشی این کلاس‌ها، بودجه‌ی زیادی مورد نیازست؛این درحالیست که در لایحه‌‌ی بودجه‌ی سال 92، تنها بخشی از اعتبار مورد نیاز تصویب شده و تا آبان 92، تنها نیمی از این اعتبار، در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته‌است . اگر مبلغ یاد شده به شیوه‌ای صحیح به این امر اختصاص یابد، تنها تعدادی از این مدارس میتوانند مشکل خود را حل کنند و بقیه، کماکان با خطر آتش‌سوزی و سوانح دلخراشی همچون حادثه روستای شین‌آبادِ پیرانشهر، روبه‌رو هستند. این امر، ضرورت پیگیری و اقدامات جدیِ مردمی را جهت پیشبرد مسئله، روشن می‌کند.
راهی که پیش روی ماست…
هریک از ما، به نوبه‌ی خود، می‌توانیم با تشکیل گروه‌های کوچک و بزرگ، در دانشگاه، مدرسه، محل کار و خانواده، درجهت بهبود این شرایط ناعادلانه، اقدامات مؤثری انجام دهیم. این اقدامات میتوانند از طریق گام‌های پیشنهادی زیر انجام شوند:
1- شناسایی مدارس محروم و نیازمند در هر منطقه
2- تحقیق درمورد وضعیت تاسیسات و تجهیزات گرمایشی این مدارس
3- ترغیب اولیای مدرسه و والدین دانش آموزان جهت پیگیری از اداره‌ی آموزش و پرورش، به منظور تجهیز مدرسه به وسایل گرمایشی ایمن و انجام تعمیرات لازم
4- جلب کمک‌های نقدی برای رسیدگی به این وضعیت، از مردم عادی و آشنایان
5- پیگیری روند پیشرفت کار در مدرسه
بیایید تلاش کنیم تا برای کودکان و نوجوانان محروم، در هر جای کشورمان، امنیت لازم در فضای مدرسه‌ها فراهم شود.
منابع:
· http://madresehnews.com/?a=content.id&id=6293
· http://www.khabaronline.ir/detail/263312/
· http://www.pana.ir/Pages/Printable-News-28376.aspx
[1]لازم به ذکرست که ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺨﺎری‌های ﮔﺎزی در ﻣﺪارس ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ؛ لذا مقصود از سیستم گرمایشی استاندارد، برای مدارسی که بیش از 3 کلاس درس دارند، استفاده از سیستم حرارت مرکزی و شوفاژبوده و برای مدارسی که تعداد کلاس‌هایشان کمتر است،استفاده از بخاری برقی است.
[2]اخبار مربوط به سوانح سال‌های گذشته، برگرفته از سایت http://www.khabaronline.ir/detail/263312/ می‌باشد.
