بیشتر کودکان اگر فرصت و امکانات کافی در اختیار داشته باشند میتوانند روابط و اتفاقاتی را که برایشان مهم است به طور خیالی به نمایش درمیآورند. اجراي نقشهاي دنياي روزمره، یک کار جدی برای کودکان است. آنان دنیای خیالی خودشان را با هر ابزاری که در دست داشته باشند خلق میکنند و نقشهای خودشان را بهطور نمایشی به اجرا درمیآورند. «فرض کن تو … هستی» و «بیا یک بازی بکنیم که من … باشم» عبارات رایج برای کودکانی است که بازیهای نمایشی در رشد آنها اهميتي اساسي دارند.
میزان شیوع بازیهای نمایشی از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر متغیر است و به نظر میرسد که رابطهای بین این بازیها در نزد كودكان و غنای فرهنگی بزرگترها وجود داشته باشد. بازیهای نمایشی میتوانند در جهت رشد حرکتی، رشد عاطفی، رشد اجتماعی و رشد شناختی و عقلانی مفيد واقع شوند.
بهخاطر داشته باشید که ماهیت بازی به طرز چشمگیری تحت تأثیر انواع وسایل قابل دسترسی قرار میگیرد. بنابراین از جمله کارهایی که شما میتوانید در پایهگذاری یک بازی نمایشی سودمند انجام دهید، فراهم آوردن وسایلی است که فعالیتهای نمایشی مشخص و مختلفی را تشویق میکنند.
بهتر است به پیشنهادات خود برای طرح بازی از پیش فکر کنید. بعضی از این پیشنهادات بعداً در اعمال نمایشی فیالبداههی آنان به طرق پیچیدهتر و خلاقتری نسبت به آنچه شما اندیشیدهاید بهکار برده خواهند شد.
بهعنوان شروع شما میتوانید داستان مناسبی را انتخاب کنید و بعد از اینکه داستان را با صدای بلند خواندید از داوطلبین بخواهید تا شخصیتهای مختلف را بازی کنند.
بعضی از پیشنهادهایی که به اجرای بازیهای نمایشی کمک میکنند را میتوان به این ترتیب بر شمرد:
- بچهها کارهای روزمره خانهداری را با اسباببازیهای خودشان انجام میدهند؛ لباس میشویند و اطو میکنند، جارو و گردگیری میکنند و غذا میپزند. بچهها برای لذتبردن به وسایل گرانقیمت نیاز ندارند. آنان میتوانند با چند جعبه و کارتن و شاید بشقابهای پلاستیکی وسایل لازم را برای بازیهای تخیلی درست کنند.
- کارگران مختلف نیز الگویی برای بازی بچهها هستند. کارتنهای خالی شیر و خامه ممکن است بچهای را که در نقش شیرفروش بازی میکند مشغول کند. پاکتهای خالی و تعدادی جعبه یا کارتن در یک چمدان کهنه بچه را به یک نامهرسان که محل کارش اتاقهای خانه است تبدیل میکند.
- بازی در نقش آتشنشان نیز جالب است. بچهها میتوانند از طناب بهعنوان لوله استفاده میکنند و کمی تشویق شیر آب، نردبان و مخازن آب آتشنشانی درست کنند.
- اجرای نقش کسانی که خبر یک طوفان بزرگ را شنیدهاند میتواند بازی خوبی برای بچهها باشد. ممکن است آنها هرگز طوفان ندیده باشند اما میتوانند نقش نجات دادن عروسکها و وسایل بازیشان را از یک طوفانی خیالی بازی کنند.
- همه نوع عروسک را میتوان در نمایشها بهکار برد. البته بهتر است بچهها یاد بگیرند که از عروسکهایی که خود ساختهاید استفاده کنند. سادهترین عروسکها، عروسک چوبی است؛ کافی است طرح یک عروسک را از مقوا یا پارچه درآورید و به یک چوب بچسبانید. داشتن یک عروسک در دست برای بازیکنی که خجالتی است نوعی تقویت روحی به شمار میرود. از باطریهای خالی هم میتوان برای عروسکسازی استفاده کرد. میتوان باطریها را روی میز قرار داد تا بچه پشت آن بنشیند و یکییکی آنها را به جلو هل بدهد، و بهجای آنها حرف بزند. تعداد بیشتری از بچهها هم میتوانند در این نوع نمایش بازی کنند و هر کدام از یک عروسک استفاده کنند. ساختن و بازی با عروسکهای دستی و انگشتی نیز برای بچهها جالب و لذتبخش است.
منابع:
روش تربیت معلم پیش دبستانی نوشته مارگارت زد.لی و جان ای.دوپیرا، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
چگونه معلم کودکان خود باشیم نوشته دکتر نانسی لاریک، انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان