آنتونیو ویوالدی در کنار هندل، باخ، و گلوک، چهار رکن اصلی موسیقی باروک هستند.
سرچشمه‌های هنر عصر باروک، در نقاشی، معماری، ادبیات، موسیقی و. سرانجام به الوهیت منتهی می‌شود.
این دوران که بطور تقریبی از سال ۱۶۰۰ تا ۱۷۵۰ میلادی طول می‌کشد، دوران بنیان موسیقی کلاسیک است. چیماروزا، اسکارلاتی، تلمان، آلبینونی و مونته وردی تنها چند نمونه از آهنگسازان این دوره طلایی هستند. دراین دوران ساز‌های موسیقی تکمیل شدند. خانواده‌های‌ سازی پا به‌عرصه وجود نهادند و موسیقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اصطلاحات موسیقی، موومان‌ها، تمپو‌ها، هارمونی‌ها، آرپژ‌ها همه و همه محصول این دوران پرشکوه است. از لحاظ سبک کاری، ویوالدی به دوران پایانی باروک تعلق دارد؛ یعنی حدود سال‌های 1680 تا 1750.
آنتونیو لوچو ویوالدی یکی از مشهورترین آهنگسازان دوران باروک و ویولنیستی چیره‌دست بود. او که به «کشیش مو قرمز» نیز مشهور بوده است، در ۴ مارس ۱۶۷۸ در ونیز پایتخت جمهوری ونیز به دنیا آمد. این احتمال می‌رود که پدر ویوالدی نیز خود یک آهنگساز بوده باشد.
ویوالدی از یک بیماری که او آن را سفت شدن چانه می‌نامید رنج می‌برد هرچند که این مشکل او را از ویلن نواختن و آهنگسازی باز نداشت.
او در ۱۵ سالگی (۱۶۹۳) شروع به یادگیری آموزش‌های کشیشی کرد. در ۱۷۰۳، در ۲۵ سالگی رسما به جامه کشیشان در آمد. مدت کوتاهی بعد، در ۱۷۰۴ او به دلیل وضع نامناسب سلامتی‌اش از شرکت در جشن مَس مقدس انصراف داد و در اواخر سال ۱۷۰۶ از مقام کشیشی استعفا داد.
ویوالدی در ۱ دسامبر ۱۷۰۳ به سمت استادی ویلن پرورشگاهی در ونیز برگزیده شد. هدف این مؤسسه دادن سرپناه و تعلیم و تربیت به کودکان یتیم و بی سرپرست بود. پسران در این یتیم خانه پیشه‌ای را می‌آموختند و در ۱۵ سالگی مجبور به ترک آنجا بودند. دختران تحت آموزش‌های موسیقیایی قرار می‌گرفتند که مستعدترین آن‌ها به عضویت ارکستر و گروه کُر مشهور این پرورشگاه در می‌آمدند.
ویوالدی بسیاری از کنسرتو‌ها، کانتات‌ها و قطعات مذهبی خود را برای کودکان این پرورشگاه تصنیف کرده‌است.
در سال ۱۷۰۵ اولین مجموعه کار‌هایش را منتشر ساخت؛ اپوس ۱ که متشکل است از ۱۲ سونات برای ۲ ویلن و باسو کونتینوئو. در سال ۱۷۰۹ مجموعه دوم او ( اپوس ۲ ) که ۱۲ سونات برای ویلن و باسو کونتینوئو بود، منتشر گشت. مجموعه اپوس ۳ را که با نام استرو آرمونیکو ( l’Estro Armonico ) در سال ۱۷۱۱ در آمستردام منتشر کرد، موفقیت بسیاری برای او در کل اروپا به همراه داشت. در سال ۱۷۱۴ کلکسیون اپوس ۴ را که لا استراواگانتزا ( La Stravaganza ) نام داشت، چاپ کرد.
او در سال ۱۷۱۸ شروع به مسافرت کرد. با این وجود، هر ماه، دو کنسرتو برای ارکستر پرورشگاه می‌ساخت و با شاگردانش تمرین می‌کرد. او بین سال‌های ۱۷۲۳ تا ۱۷۲۹، ۱۴۰ کنسرتو تصنیف نموده‌است.
اپرا در ونیز در اوایل قرن هجدهم عام‌ترین نوع موسیقی و سودآورترین آن‌ها برای آهنگسازان بود. البته اپرای نخست او با عنوان ottone in villa در ونیز اجرا نشد، بلکه در سال ۱۷۱۳ در ویچنتزا به نمایش گذاشته شد. او در سال ۱۷۱۵، Nerone fatto Cesare ( که هم اکنون گم شده‌است ) را عرضه کرد. موسیقی آن را هفت آهنگساز تنظیم کرده بودند که ویوالدی با تصنیف یازده آریا این گروه را رهبری می‌کرد. ویوالدی در فصل بعدی تصمیم گرفت اپرای Arsilida regina di ponto را که به طور کامل خودش نوشته بود را اجرا کند. او در سال ۱۷۲۱ به میلان، جایی که درام روستایی “لا سیلیویاً ” را آفرید، رفت و دوباره در سال پس از آن اوراتوریوی دیگری را نوشت. گام بزرگ دیگر او، حرکت به رم در سال ۱۷۲۲ بود؛ یعنی جایی که اپرا‌های او در سبکی نو مطرح شد. در همین زمان‌ها بود که او کنسرتو‌های آشنای “چهار فصل” را نوشت. این کنسرتو‌ها جنبش نویی در ادراک موسیقی به وجود آوردند. او در آن‌ها، نهر‌های روان، آواز پرندگان، پارس سگ‌ها، وزوز حشرات، چوپان‌های جار زننده، تندباد‌ها، رقاص‌های مست، شب‌های خاموش، چشم انداز‌های یخ‌زده، اسکی بازی کودکان بر روی یخ و آتش روشن کردن را به نمایش گذاشته‌است.
ویوالدی در مجموع حدود 550 کنسرتو تهیه کرد که از میان آن‌ها، حدود 250 مورد برای ویلن بود. او همچنین در موسیقی با صدای انسان (Vocal )، مانند اپرا نیز بسیار فعال بود. Vicenza از کا‌های اپرایی بسیار معروف وی بود که در سال 1713 تهیه شد. او کار‌های بسیاری برای bassoon، ویلن سل، ابوا و فلوت نیز دارد. ویوالدی از جمله افرادی بود که موسیقی برنامه‌ای را – شاید ناآگاهانه – مطرح کرد. چهارفصل او که بر اساس حال و هوای فصول سال تهیه شده بو، د از این دسته کار‌های وی بودند که در حدود سال 1725 منتشر شدند.

قطعات «چهار فصل» تا حدودی به این دلیل شناخته‌شده هستند که گوش‌نوازند. اما نکتهٔ مهم‌تر این است که آن‌ها داستانی برای گفتن دارند. «چهار فصل» در زمان انتشارش در آمستردام در سال ۱۷۲۵، به همراه اشعاری که دقیقاً ویژگی‌های هر فصل را توصیف می‌کردند که ویوالدی می‌خواسته با اصوات موسیقی به چنگ‌شان آورد، اجرا می‌شدند. ویوالدی، در زمینهٔ فراهم کردن محتوای قطعه برای موسیقی بدون کلام، نسل‌ها از زمان خودش جلو بود. اگر کسی اشعاری را هم‌زمان با گوش دادن به موسیقی بخواند، به صحنه‌های شاعرانه‌ای دست پیدا می‌کند که به خوبی با تصاویر موسیقایی همگام می‌شوند.  تنها در آغاز سدهٔ نوزدهم بود که چنین موسیقیِ برنامه‌ایِ بدون کلام شناخته شده‌ای، همگانی شد. از این زمان، گروه‌های خیلی گوناگون‌تری رایج شدند که، از سازهای بادی چوبی، برنجی و ضربی برای کمک به داستان‌گویی بهره می‌بردند. اما ویوالدی این کار را تنها با یک ویولون، سازهای زهی و هارپسیکورد انجام داد.

ویدئو از TED-Ed
ترجمهٔ ایمان همتی
تهیه و تنظیم: نشر نی

منبع: کانال تلگرامی نشر نی

ها نا چانگ (1982) / رهبر ارکستر و نوازنده ویولن سل کُره جنوبی

دلفین گالو (1977) / خواننده کنترآلتو فرانسوی

چیچیلیا بارتولی (1966) / خواننده متزو سوپرانو ایتالیایی

ارکستر سمفونی لندن به رهبری ایگور لانگاتو، ویولن: رابرت کوالسکی/ مارک زوئیل

آنه سوفی موتر

کریستین لی

منبع: کانال تلگرامی ناصر فکوهی/اپرا و موسیقی کلاسیک

چهار فصل یک ست متشکل از 4 ویلون کنسرتو است که درسال 1723 توسط آنتونیو ویوالدی نوشته شده است. چهار فصل زیباترین اثر ویوالدی و مشهورترین کنسرتوی عصر باروک است. گفته می‌شود متن هر اثر حکایت از زیبایی‌های یک فصل دارد؛ مثلا فصل زمستان خاطره برف‌های نقره ای و تگرگ را در یاد انسان زنده می‌کند .
کنسرتوها نخستین بار در سال 1725 به عنوان جزئی از دوازده کنسرتوی دیگر منتشر شدند و 4 کنسرتوی اول این اثر را به نام یک فصل نام‌گذاری کردند . هر چهار اثر با ریتم هارمونی آهسته شروع شده و به تدریج تند می‌شود . مشهورترین اجرای عصر حاضر این اثر، اجرای کنسرت فلارمونیک آلمان و به رهبری هربرت فون کارایان است .

جهان به شدت وام‌دار ویوالدی است. او برای صدسال به فراموشی سپرده شد و با کوشش کسانی همچون مندلسون، شومان و برامس جایگاه واقعی خود را بازیافت. سرنوشت باخ نیز چیزی جز این نبود. ویوالدی درسال ۱۷۴۱ در فقر و گمنامی رخت از جهان بربست و مشایعت‌کنندگانش، عمدتا شاگردانش در یتیم‌خانه بودند؛ درحالی که بیش از هزار قطعه نوشته بود؛ بیش از پانصد کنسرتو برای سازهای مختلف همچون ویولن، ماندولین، فلوت ،لوت ، ویلنسل، بیش از چهل اپرا، صدسونات، بیش از دویست آواز، قطعات بی‌شماری برای موسیقی مذهبی، کر و هر فرم دیگری از موسیقی که درآن زمان وجود داشت.

موسیقی ویوالدی غنای عجیبی دارد؛ روح عاطفه‌ورز و چشم‌انداز وسیع که از ملزومات موسیقی او هستند، ملودی‌های شفاف و روشن، ارکستراسیون محکم و متنوع وموسیقی بشدت صادق و اثرگذار. شاهکار ویوالدی به آرای همگان، چهارفصل است. چهارفصل ویوالدی، محبوب‌ترین قطعه تاریخ موسیقی کلاسیک است (نظرسنجی سال ۲۰۰۰) . قطعه ای بسیار تکنیکی وفنی و بشدت حسی، برای سلو ویولن به همراهی ارکستر زهی و ساز کلاوسن که به نوعی پدر پیانوهای امروزی است. قطعه‌ای در چهارموومان و دوازده بخش که بیانگر چهارفصل سال و دوازده ماه آن است. خود ویوالدی بر هر ماه شعری یا غزلی توصیفی تصنیف کرده است.
ویوالدی امکانات سازهای زهی را در خدمت القای احساسات انسانی و توصیف هر آنچه که در طبیعت است، به کار گرفته است. او می‌خواسته یک سال را که همه سال‌های زندگی آدمی نیز هست، به زبان موسیقی بیافریند.

منبع: سایت نی‌پاز

اِستابات ماتِر یا اِستابات ماتِر دُلُرُسا (به لاتین میانه Stabat Mater dolorosa – Stabat Mater به معنی مادر ایستاده به سوگ یا مادری اندوهناک ایستاده بود)، سرودی مسیحی متعلق به قرن سیزدهم است که رنج و ماتم مریم، مادر عیسی (ع) را در زمان مصلوب شدن به تصویر می‌کشد. «به سوگ ایستادن» به جای «نشستن» اشاره‌ای است به عظمت روح مادری که حتی از دست رفتن فرزندش، نمی‌تواند زانوانش را خم کند و به تسلیمش وادارد.
اِستابات ماتِر از ۱۷۲۷ میلادی تاکنون به عنوان بخشی از دعاهای کلیسای کاتولیک بر اساس ملودی آوازهای کلیسایی ساده خوانی خوانده می‌شود. سراینده شعر به درستی شناخته شده نیست. این شعر از سده چهاردهم میلادی به تدریج در دعاهای کلیسا وارد شد و در ۱۷۲۷ میلادی در کلیسای کاتولیک رسمیت یافت.
یکی از مشهورترین آهنگسازان این سرود، ویوالدی است.